Bir kısmımız, belki de çoğumuz hayatının bir noktasında bir tür bağımlılık yaratıcı davranışa esir olmuş ya da daha hala esir olmaktadır. Bu alkol, marihuana, kokain, sigara, yemek, kahve veya şeker gibi bir madde kullanımı olabilir. Ayrıca bir yandan kronik olarak yakınlıktan kaçarken öte yandan bir kişi bağımlılığı da olabilir; sevgi, onay ya da ilgi için bir insana bağımlı olmak. Tabii bir de kendimizi meşgul tutarak, aşırı çalışarak, alışveriş yaparak ya da saplantılı bir şekilde kontrol, güç ihtiyacı hissederek veya birden fazla cinsel partner arayışına girerek korkularımızdan, utançlarımızdan ve şoklarımızdan uzak durmaya çalışabiliriz.

Bir davranışın bir bağımlılık olduğunu nereden anlarız?

İşin özeti şudur: Bir bağımlılık, bizi korkuları, boşluğu ve hepimizin içinde var olan ve hayatlarımızda yıkıcı bir etkisi bulunan engin bir utancı hissetmekten alıkoyan kronik bir davranıştır. Çoğu zaman bu davranış öyle otomatiktir ki, bunun bir bağımlılık olabileceğini fark etmeyiz bile. Ya da bazen bağımlılık olabileceğini fark etmeyiz, çünkü toplumsal açıdan kabul edilen bir davranıştır ve biz cinsel anlamda özgür hisseder, eğlenerek zamam geçirir ya da bir arkadaş grubunun parçası olarak madde kullanırız.

Andrew içki içtiğinde kendini insanların yanında daha rahat hissediyordu. Ancak bir sene süren yoğun içsel çalışma neticesinde, güvensizliklerini alkolün ardına sakladığını fark etti. On iki adımlık bir programa dahil oldu, kendini ayık kalmaya adadı ve başlarda kendini "alkolik" olarak tanımlamak istemese de, düzenli olarak toplantılara katıldı. Ayrıca büyüme seminerlerine ve düzenli olarak bireysel terapilere başladı.

Daniela sevgi bağımlısıydı ve erkek arkadaşından gördüğü en ufak bir red belirtisi ya da ilgisizlik karşısında hemen paniğe kapılıyordu. Erkek arkadaşı Daniela'dan gördüğü baskı karşısında geri çekiliyor ve ondan uzaklaşmak için mazeretler üretiyordu. Panik içindeki küçük sevgilisiyle nasıl baş edeceğini bilmiyor ve uzaklaşmak istediği için suçluluk duyuyordu. Ama erkek arkadaşı sorunlarıyla yüzleştiğinde, Daniela'nın annesi/babası olmak istemediğini anladı ve sınırlar koymayı öğrenmeye başladı. Daniela karşısındaki insanı, kendini boşluk ve yalnızlık duygularından kurtaracak bir kahraman olarak cisimleştiren bir insan bağımlısıydı.

Oscar yalnızca bir kadının kendini ona adadığını ve ona koşulsuz ilgi ve destek verdiğini hissettiğinde bir kadınla birlikte olabiliyordu. Kendini işindeki projelere adamıştı ve kendi özerkliği ve kendi projeleri olan bir kadınla birlikte olduğunda kendini tehdit altında hissediyordu. Bir kadının her şeyiyle ona teslim olmadığını hissettiği an hemen uzaklaşıyor ve yeni bir ilişkiye başlıyordu. Oscar bir kontrol bağımlısıydı.

Samuel düzenli olarak marihuana içerdi. Bunu hiçbir zaman bağımlılık olarak görmemişti, çünkü onun için marihuana içmek özgürlüğünün ve kaygısız yaşam biçiminin bir niteliğiydi. Ayrıca rahatlığı, konuşkanlığı ve bunun ona verdiği düşünceleri seviyordu. Marihuana içmediği zamanlarda kendini daha kaygılı hissediyordu ve elleri titriyordu. Marihuanayı endişelerini gidermek için ilaç olarak kullanıyordu. Sorun, bu endişelerin farkında olmaması ve onlarla etkili bir şekilde baş etmiyor olmasıydı. Dahası, bağımlılığı kız arkadaşını uzaklaştırmıştı ve kız arkadaşı, Samuel marihuana içtiğinde aklının başında olmadığını hissediyordu.

Alışkanlığımızdan kurtulmamızı ne sağlar? Sonunda ne zaman bağımlı davranışımızla yüzleşmeye ve ondan kurtulmaya hazır oluruz?

Öncelikle, hepimiz bir bağımlılığımız olduğunu ve bunun hayatımızda olumsuz etkiler bıraktığını fark etmeliyiz. Andrew içki içtiğinde kendini gerçek hissetmiyordu. Daniel kız arkadaşına çaresizce yapışarak onu uzaklaştırdığını fark etti ve Oscar'ın hayatında derin bir yakınlık eksikliği bardı. Üçü de, sıkıntılı bir bağımlılıkları olduğunu fark etti.

İkincisi, alışkanlığın bedelinin son derece ağır olduğunu fark etmeli ve vazgeçmek için güçlü bir şekilde motive olduğumuzu hissetmeliyiz. Bu bedel sağlığımız, ilişkilerimiz, özsaygımız ya da yaratıcılığımız olabilir. Bağımlı davranışla örtbas edilen boşluk ve çaresizlik duygularına ve kaygılarına sahip çıkma becerisine ulaştığımızda, büyüme arzusunun anlık tatmin ihtiyacından daha büyük olduğu bir noktaya ulaşmalıyız.

Bağımlılıklarımız zorlayıcıdır. Disiplin ve kararlılıkla kurtulabileceğimiz bir alışkanlıktan çok daha ötesidir. Çoğu zaman, korkuları ve utancı keşfetmek için yoğun içsel bir çalışma yapmadan bir bağımlılıktan kurtulmaya çalışan insan başarıya ulaşamaz. Etki uzun sürmez, çünkü hayat koşulları içerdeki kaygıları tetiklediği sürece, bağımlı davranışımıza geri dönme eğilimi gösteririz.

Matthew uzun süredir alkol problemiyle mücadele ediyordu. Düzenli olarak içmiyordu, ama hayatı ne zaman stresli olmaya başlasa, günlerini aşırı derecede içki içerek geçiriyordu. Üç kez rehabilitasyon merkezine yatmış ve her seferinde probleminin çözüldüğüne inanmıştı. Programlar sona erdiğinde on iki adımlık bir programla devam etmeye ve düzenli olarak toplantılara katılmaya kararlıydı. Ama bir hastalığı olmadığına ya da ayık kalmak için desteğe ihtiyacı olmadığına ikna olmuştu. İşi tekrar stresli olmaya başladığı anda, alkole geri döndü.

Bir bağımlılığı durdurmanın üçüncü kriteri, güvenilir seviyede destek almayı istemektir. Neyle karşı karşıya olduğumuza bağlı olarak, bu kişi yakın bir arkadaş olabilir, ama çoğu zaman bu süreci başarıyla atlamış ve bir bağımlılıktan kurtulmanın ne anlama geldiği içsel bir şekilde bilen biri olması gerekir. Baskının arttığını hissettiğimiz her an arayabileceğimiz, müsait olan ve bizi bağımlılığımıza dönme kaygılarımızdan vazgeçirebilecek biri olmalıdır. Çoğu zaman, bunun bir sponsor, on iki adımlık programa erişimi olan biri olması gerekir. On iki adımlık programa başka iyi alternatifler vardır, ama çoğu zaman yapıya ihtiyaç duyarız ve kılavuzlık, ilham ve güvenilir destek ihtiyacımızın hiçbir alternatifi yoktur.

Son olarak, tecrübemizde kendimizi bu bağımlılığa neden kaçtığımızın köklerini keşfetmeye adamamız gerekir. Bize korkularımız ve boşluk duygularımızla  baş etmemizde yardımcı olacak şekilde eğitim almış bir terapi uzmanı bulmak önemlidir. Bu yalnızca korkularımızın nereden geldiğini anlamak değil, aynı zamanda o korkular yükseldiğinde onları içine alacak bir taşıyıcı yaratmayı öğrenmek demektir.

Bir bağımlılıktan kurtulmak bir mücadeledir. Ama biz bunu fark ettiğimizde, mutluluğumuzu nasıl etkilediğini gördüğümüzde, olmak istediğimiz insan olmak için motivasyon hissettiğimizde ve yardım istediğimizde, bağımlılığı aşabiliriz.

Sevgiler, 

Krish ve Amana